İstanbul: İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Komisyon, 1983 yılında idam edilen ASALA militanı Levon Ekmekçiyan’ın ailesine verilen cenazesinin içinden köpek ve bir kadına ait olduğu anlaşılan kemiklerin çıkmasına ilişkin İHD İstanbul Şube binasında basın toplantısı düzenledi.
“Yeniden mezarın açılmasını talep edeceğiz”
Burada ilk olarak İHD Eş Genel Başkanı ve ailenin avukatı Eren Keskin konuştu. Ekmekçiyan’ın cenazesine ulaşma çalışmalarının nedenini açıklayan Keskin, “Birinci nedeni bir annenin çocuğuna kavuşmasıydı. İkincisi cenazeye duyduğumuz saygıydı” diye belirtti. Ekmekçiyan’ın gömülmüş olan kemiklerinin nakli için uzun bir süre uğraş verdiklerini dile getiren Keskin, “Bize devletin resmi kayıtlarına göre teslim edilen kemikleri Fransa’ya gönderdik. Orada aile resmi mercilere başvurarak bir adli tıp incelemesi istedi. Bu inceleme sonucunda çıkarılan kemiklerin 55-65 yaşlarında kadına ait olduğu ve köpek ya da çakal olabileceği söylenen hayvanlara ait olan kemikler olduğu anlaşıldı” dedi. Keskin, Ekmekçiyan için yaptıkları çalışmaların sürecini anlatarak, girişimlerinin süreceğini söyledi.
Keskin, “Yeni bir araştırma isteyeceğiz. 12 Eylül askeri darbesi döneminde tutulan defterlerden gömüldüğü yer orası. Yeniden mezarın açılmasını talep edeceğiz” dedi. Keskin, “Bize doğru cevap vermeleri şu açıdan da önemli; başka cenazelere de biz zarar vermiş oluyoruz. Yeni baştan bir cenaze çıkacak, yeniden göndereceğiz. Dileriz ki bu uzamadan, doğru cenazeye ulaşırız” diye konuştu.
“Mezardan bir kadına ve köpeğe ait kemik parçacıkları çıktı”
İHD İstanbul Şubesi Irkçılık ve Ayrımcılığa Karşı Komisyonu Üyesi Meral Çıldır, basın açıklamasını yaptı. Komisyon olarak yürüttükleri adımlar çerçevesinden elde ettikleri bilgilere göre açılan mezardan bir kadına ait olduğu anlaşılan cenaze kalıntıları ve bunlara karışmış kurt-köpek familyasından bir hayvana ait kemik parçaları çıktığını dile getiren Çıldır, kendisinin 28 Mayıs’ta Yerevan’a giderek ağabey Dro Ekmekçiyan ile görüştüğünü ve Adli Tıp DNA Testi raporunun bir örneğini aldığını söyledi.
Ekmekçiyan’ın idam edilme sürecini ve sonrasındaki gelişmeleri anlatan Çıldır, yapılan başvurular sonucunda Bakanlığın 3 Temmuz 2015 tarihli yazısı ile Levon Ekmekçiyan’a ait kemik bakiyelerinin Fransa’ya nakli konusunda bir sakınca olmadığını bildirdiğini aktardı. Bunun üzerine, Çankaya Belediyesi tarafından 14 Ekim 2015 tarihli “Yol İzin Belgesi” alındığını ifade eden Çıldır, konuşmasını şöyle sürdürdü: “5 Ocak 2016 günü Cebeci Asri Mezarlığı’nda Eren Keskin ve komisyonumuzun dört üyesi ile hazır bulunduk. Mezarlık müdürü ve görevlileri 1983 yılına ait kayıt defterlerini açarak Levon Ekmekçiyan’ın 504. Ada, 55 No’lu parselde bulunan mezara gömüldüğünü belirten kaydı gösterdiler. Ayrıca o döneme ait kartoteksten söz konusu adadaki mezarlara ait bilgilerin bulunduğu kartları yanlarına alarak bizi o bölüme götürdüler.
Mezar taşları üzerindeki adları ve parsel numaralarını takip ederek birlikte ilerlediğimizde 54 No’lu parselden sonra en az 2-3 mezarlık boş bir arazi parçası olduğunu gördük. Mantıken 55 No’lu parselin bulunması gereken noktanın kazılmasına başlandı. Taşlaşmış toprağın kazılması iki saate yakın sürdü ve biz bu çalışmayı video kaydına aldık. En sonunda kemiklere ulaşıldı, bir kafatası ve insan iskeletine ait olduğu açıkça görülen cenaze kalıntısını dikkatle toplayarak beyaz bez torbalara koyduk ve İstanbul’da Ermeni kilisesinin geleneklerine uygun şekilde hazırlattırılarak, tarafımızdan Ankara’ya getirilen sandukaya yerleştirdik. Aileye bilgilerini verdiğimiz, Paris seferini yapan THY uçağına, yine komisyon üyelerimiz tarafından teslim edildi.”
Karşılaştırmaya göre köpekgiller türünden kemiklere tekabül etmekte
Çıldır, ailenin cenazeden emin olmak için kemikleri Fransa’da savcılık kanalı ile DNA araştırması yaptırdığını söyleyerek, çıkan raporda, “PARİS Tüzel Kişiliğine (75) Karşı İşlenen Suçları Önleme Birliği’nin 2016/795 numaralı tutanağının 2 Sayılı delilinde; boyu, artı/eksi 4 cm yanılma payı ile 145 cm, tahmini ölüm yaşı artı/eksi 8 yanılma payı ile 55, ırkı beyaz ve cinsiyeti kadın olan yetişkin bir kişiye tekabül edebilecek insan kemiği kalıntıları bulunmaktadır. Bu özellikler aile tarafından sunulan verilerle uyuşmamaktadır. [….] Bunun yanı sıra, hayvan kökenli kuru kemik sayımı da yapmış bulunmaktayız ki kaynak koleksiyonumuzla karşılaştırmamıza göre bunlar köpekgiller türünden kemiklere tekabül etmektedirler” dediğini paylaştı.
Aileye verdiğimiz sözü tutma konusunda ısrarcıyız
“Cenazeye saygısızlığın, ailelerin cenazelerine kavuşmasının engellenmesinin, mezarlıkların tahribinin yaygın olarak kullanılan bir intikam alma, dehşet saçma ve sindirme yöntemi olduğunu biliyoruz” diyen Çıldır, “Levon Ekmekçiyan’ın cenazesi yerine başka bir kişiye ait cenazenin bize teslim edilmesi bu bağlamda en azından cenazenin gömülüp gömülmediği, gömüldüyse yerinin neden yanlış tespit edildiği ve ona ait cenazenin nerede olduğu konusunda kuşku ve endişe uyandırmaktadır” diye konuştu. Ekmekçiyan’ın cenazesi ile ilgili dijital mecralarda yayılan haberlerin başlıklardaki “Köpek kemikleri verildi” şeklindeki özetlenme biçiminin doğru olmadığını aktaran Çıldır, “Kemikler, yetkililer tarafından çöplükten ya da herhangi bir yerden toplanmış ve aileye gönderilmiş köpek kemikleri değildir. Burada ayrıntılı olarak anlattığımız gibi bizim tarafımızdan mezardan alınan ve uygun şekilde saklanarak aileye ulaştırılan cenaze, raporda belirtilen fiziksel özelliklerde bir kadına aittir, köpek/kurt familyasından bir hayvanın kemiklerinin de bu kadının kemikler arasında karıştığı anlaşılmıştır” diye ifade etti. Ekmekçiyan ailesinin cenazelerine kavuşmada ısrarcı olduğunu belirten Çıldır, “Onlara verdiğimiz sözü tutma konusunda da bizler, Komisyon olarak ısrarcıyız. Bütün hukuki, idari yolları kullanarak Ekmekçiyan ailesinin isteğini yerine getirmek için sonuna kadar çaba göstereceğimizi duyururuz” dedi.
“Bu sıradan bir devlet ayıbı ve hatası değildir”
Ekmekçiyan ile aynı cezaevinde kalan İHD Ankara Şube Başkanı Fatin Kanat da, “Levon Ekmekçiyan bu toprakların çocuğudur. Katıldığı eylem bir yana olağanüstü bir şekilde yargılandı. Avukat tutmasına müsaade edilmedi. Hiçbir mahkûmla ve ailesiyle görüştürülmedi. Sadece MİT’le çalışan bir Ermeni olduğu iddia edilen birinin ikna çalışmalarına tanık olduğu, biz o dönemin basınından öğrendik. Levon Ekmekçiyan’ın temyiz hakkı da yoktu. Bir çırpıda asıldı” dedi.
Ekmekçiyan’ın idam edildikten sonra sesi olduğu iddia edilen bir ses kaydının kendilerine dinletildiğini ifade eden Kanat, “Bu ses kaydının amacı, itirafçılık yasası özendirmek için yapıldı. Levon Ekmekçiyan’a ait olduğu söylenen seste Ermeniler aşağılanıyor, Türk devleti ve yöneticileri yüceltiliyor ve herkesi bu devlete karşı biat etmeye çalışılıyordu. O dönemde itirafçılık yasası çıkmıştı. Levon Ekmekçiyan’ın bu itirafçılık yasasından yararlandığı da başta Hürriyet olmak üzere dönemin medyasında büyük puntolarla haber yapılmıştı. Temyiz hakkından yararlandırılmayan, avukat hakkı kendisine tanınmayan bir Ermeni olan Levon aynı zamanda yine o devletin o dönem yönetimi tarafından çıkarılmış olan itirafçılık yasasından da yararlandırılmadı” dedi.
Kanat, “Devletin kendi eli ile idam etiği bir insanın bir gün gelip ailesine baki kalan kemiklerini teslim etmesi gerektiği bir sürecin sonunda bir faili meçhul olduğu anlaşıldı. Devletin resmen astığı kişi kayıp, kemikleri ortada yok. Başka bir kadının kemikleri çıkıyor. Bunun ne vicdana ne de başka bir şeye sığacak yanı yok. Bu sıradan bir devlet ayıbı ve hatası değildir” dedi.
