Türkiye’de işsizlik artık sosyal sorun haline gelecek düzeye ulaştı. Bu özellikle gençlerde korkutucu boyutlara ulaştı.
Üniversite açmayı bir “skor” sorunu haline getirerek niteliği ve planlamayı bir kenara atan AKP iktidarı zaten yeterince okumuş işsiz ortaya çıkarmışken üzerine binen ekonomik kriz, pandemi sorunu içinden çıkılmaz hale getirdi.
DİSK / Genel İş sendikasının gençlerle ilgili hazırladığı rapor konuyla ilgili çarpıcı verilere sahip. TÜİK, OECD, İŞKUR ve ÇSGB verilerinden yararlanarak hazırlanan raporun öne çıkan sonuçları şu şekilde:
Türkiye’de genç istihdamı azalış eğiliminde; genç kadınların istihdama katılımı, genç erkeklerin yarısı kadar!
Türkiye’de genç istihdamı, OECD üye ülke ortalamasının altındadır. OECD’de yüzde 39,6 olan genç istihdam oranı, Türkiye’de 2020 yılı 1.çeyrekte yüzde 30,9 iken, 2021 yılı 1. çeyreğinde yüzde 30,6’ya gerilemiştir. İstihdam içerisinde yer alan gençlerin yüzde 77’si de ücretli ve yevmiyeli olarak çalışmaktadır. Genç kadın istihdamı ise cinsiyete dayalı ayrımcı politikalar nedeniyle oldukça düşüktür. 2021 yılı 1. çeyreğinde genç erkek istihdamı yüzde 41, iken, genç kadın istihdamı sadece yüzde 19,6 düzeyindedir.
Gençlerde işsizlik oranı, resmi verilerin iki katı! Geniş tanımlı genç işsizlik oranı yüzde 42,7!
Covid-19 krizi ile birlikte de gençlere yönelik koruyucu istihdam politikalarının uygulanmaması, gençlerin insana yakışır işlere erişimini daha da güçleştirdi ve genç işsizliğinin artmasına neden oldu. Toplam genç işsizliği resmi verilere göre son bir yılda yüzde 8,8 artarak yüzde 25,3’e yükselirken, geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 42,7’i buldu.
Geniş tanımlı genç kadın işsizlik oranı yüzde 52,4!
En fazla işsizlik arışı genç kadın işsizliğinde görüldü. Son bir yılda genç kadın işsiz sayısı yüzde 15,6 artarak yüzde 31,7’e yükselirken, geniş tanımlı genç kadın işsizliği yüzde 52,4’ü buldu. Bu veri, her genç iki kadından birinin işsiz olduğunu göstermektedir. Dar tanımlı genç erkek işsizlik oranıysa yüzde 22 iken, geniş tanımlı genç işsizlik oranı yüzde 36,9 oldu
Üniversite mezunu her 10 gençten 4’ü işsiz
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Kalifikasyon noktasında kendini ispatlayan genç iş bulur” ifadesinin aksine eğitimli gençlerin birçoğu işsiz. Eğitim durumuna göre genç işsizlik oranlarını karşılaştırdığımızda; üniversite mezunu her 10 gençten 4’ünün işsiz olduğu görülmektedir. Yükseköğretim mezunu gençlerde işsizlik oranı yüzde 35,1, okuma yazma bilmeyen gençlerle yüzde 42,9, en düşük işsizlik oranı ise yüzde 19,6 ile ortaokul veya dengi meslek ortaokul mezunu gençlerdedir.
Gençler umutsuz; 2020 yılında 1 milyon 73 bin genç hem iş bulma ümidini yitirdi hem de iş aramayı bıraktı.
2020 yılında 1 milyon 73 bin genç hem iş bulma ümidini yitirdi hem de iş aramayı bıraktı. 2019 yılında iş bulma ümidi olmayan gençlerin sayısı 159 bin iken, 2020 yılında bu sayı yüzde 100 oranında artarak 318 bine yükseldi. İş aramayıp çalışmaya hazır olan gençlerin sayısı ise 368 binden 755 bine oldu.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2021 Ocak verilerine göre sigortalı toplam işçi sayısı 14 milyon 371 bin 96’dır. Bu sayısının yüzde 11,1’i yani 1 milyon 604 bin 584’ü 15-24 yaş arasındadır. 1 milyon 604 bin 584 genç işçinin yalnızca yüzde 4,9’ü yani 79 bin 188’i sendika üyesidir. Yüzde 95,1’i sendikasızdır.
1,3 milyon genç kayıt dışı çalıştırılıyor. Her 10 gençten 4’ü sosyal güvenceden yoksun!
Türkiye’de toplam genç istihdamında kayıt dışı çalıştırılma oranı resmi rakamlara göre 2021 yılı 1. çeyreğinde 1 milyon 290 bin kişi ile yüzde 36,6 oldu. Ücretli, maaşlı, yevmiyeli çalışan gençlerde kayıt dışı çalıştırılma oranı ise yüzde 22,2 oldu.
Çalışan gençlerin yoksulluk oranı yüzde 20!
Türkiye’de de yoksulluktan en çok gençler ve çocuklar etkileniyor. 2019 yılında genel yoksulluk oranı yüzde 21,3, genç yoksulluğu yüzde 26,7’dir. Toplam istihdam içerisinde çalışan yoksulluk oranı yüzde 14,4 iken, bu oran toplam genç istihdamında yüzde 19,8’e çıkmaktadır. Her 10 çalışan gencin 2’si yoksuldur.
1 milyondan fazla genç işsiz İŞKUR’a kayıtlı; her 100 gençten yalnızca 3’ü işe yerleşebiliyor.
2020 Ocak ayında İŞKUR’a kayıtlı 1 milyon 218 bin 623 genç işsizden yalnızca 27 bin 356 kişi (yüzde 2,2) işe yerleştirilmişken, 2021 Ocak ayında İŞKUR’a kayıtlı 1 milyon 40 bin 52 genç işsizden yalnızca 24 bin 551 ‘i (yüzde 2,3)’ü işe yerleştirilmiştir.
2020’de işsizlik ödeneğine başvuran her 10 gençten yalnızca 2’si işsizlik ödeneğinden faydalanabildi.
İ ŞKUR verilerine göre işsizlik sigortasına başvuran her 10 genç işçiden yalnızca 1 veya 2’si işsizlik sigortasından faydalanabiliyor. 2020 Ocak ayında işsizlik sigortasına başvuran her 10 genç işçiden 4’ü işsizlik ödeneğinden faydalanırken bu oran 2021 yılına gelindiğinde 1’e düşmüştür.
İşsizlik sigortasından faydalanan genç oranı azalıyor.
2020 yılında işsizlik sigortasına başvuran toplamda 238 bin 393 gençten de yalnızca 46 bin 170’i (yüzde 19,3)’ü işsizlik sigortasından faydalanabilmiştir. Bu oran da işsizlik sigortasına başvuran her 10 genç işçiden yalnızca 2’sinin bu haktan faydalanabildiğini göstermektedir.
