Makaleler

İKDP, Ocak 1946 yılından Qazi Muhhamed’in önderliğinde kuruldu

İran Kürdistan’ında kurulan Mahabat Kürt Cumhuriyeti’nin kurulmasına da İKDP önderlik etti. Ancak dengelerin değişmesiyle birlikte gerici İran rejimi tarafından hızın bu oluşumun sonu getirildi. Qazi Muhhamed ve arkadaşları Çarçıra Meydanında idam edildiler. İKDP artık İran solcularıyla birlikte faaliyetlerini illegal yürütmek durumunda kaldı. İKDP o dönemler hem İran hem de Irak Kürtlerinin içinde faaliyet yürütüyordu. Ancak Irak Kürdistan’ında ki İKDP sempatizanları 1950’lili yılında Irak Kürdistan’ında aynı isimle parti kurmak istediler. Melle Mustafa Barzani’nin de desteğiyle Irak KDPS’si kuruldu. M. Mustafa Barzani o sırada SSCB’de sürgündeydi. Geri geldiğinde İKDP kuruldu. İran KDP sürekli olarak İran rejiminden ağır darbeler alıyordu. İran’da bir dönemler giderek yıldızı sönmeye başlamıştı, fakat Irak’ta Haşimi hanedanlığının yıkılışıyla birlikte Irak Kürdistan’ında önemli gelişmeler oldu. Artık Kürtler Irak anayasasında eşit sayılmayan basımdı. M. Mustafa Barzani SSCB’den geri döndü. Bu süreçte Irak Kürdistan’ı Kürt siyasi hareketleri için en büyük merkez haline geldi.

1978’de İKDP Abdurrahman Kasımla (Dr. Kasımla)’nın önderliğinde İran’a karşı savaş başlattı. Bu süreçte İKDP’nin iki kanadı (iki çizgisi) bulunuyordu. Bir kanadı tamamıyla Kürdistan’ı Kürt siyasi hareketleri için en büyük merkez haline geldi.

1978’de İKDP Abdurahman Kasım (Dr. Kasım) önderliğinde İran’a karşı savaş başlattı. Bu süreçte İKDP’nin iki kanadı (iki çizgisi) bulunuyordu. Bir kanadı tamamen Kürdistan’ı bir devrim (Kürdistan’ın dört parçasından) savunuyordu. Diğeri ise yalnızca İran Kürdistan’ında bir devrim (ulusal kurtuluş) için mücadele ediyordu. İKDP bu ikili yapısını 5.Konferansına kadar sürdürdü (1984-1985). 5.Kongrede Kürdistan kanadını tasfiye etti. İKDP’nin programında yer alan  “İran Kürdistan’ı büyük Kürdistan’ın bir parçasıdır ve burada ki Kürt ulusu da bir bütün olan Kürt ulusunun bir parçasıdır” şeklindeki değerlendirmesinden vazgeçerek İran için demokrasi, Kürdistan için otonomiyi programına koydu. Partiden tasfiye edilen Kürdistan’ı (dört parça bütünlüğünü savunanlar) grubu ve başka İran Kürt örgütleri İKDP’nin artık ironi bir parti olduğunun propagandasını yaptılar. Fakat İKDP 2004-2005’de yaptığı kongrede otonomiden vazgeçerek federasyonu savunmaya başladı. Yaptığı kongrede bu ülkeyi programına koydu. Şuan da İKDP federasyonu savunuyor. İKDP’den ayrılıp daha sonra kendilerini bağımsız Kürdistan partisi olarak ilan ettiler. BKP, İKDP’nin programdan çıkardığı ilkeleri yeniden programlarına koydular. BKP Kürdistan’ın dört parçasında bir devrim savunuyor ama mücadele alanı İran Kürdistan’ıdır.

İKDP’nin birçok lideri ya idam edildiler ya da ağır hapis cezalarına çarptırıldılar. Birçoğu da çeşitli suikastlar sonucu katledildiler. İran’da şah rejiminin devrilmesiyle birlikte yaşanan İslam Devrim’inden sonra İKDP’nin hapisteki birçok yönetici kadroları ve üyeleri serbest bırakıldı. İKDP İran Kürdistan’ında yeniden geniş kapsamlı bir örgütlenme ve Peşmerge gücü oluşturdu. İlk kez İran’da kendi kaderini tayin etme hakkı şiarını yükselttiler. İKDP’nin lideri Dr. Qasımla Viyana’da İran güçleri tarafından katledildi. İKDP gerilla savaşını Kürdistan’da ki durumunu koruma amacıyla başta İKDP ve birçok Kürt örgütü (İran Kürdistan’ında mücadele veren) İran ile çatışmadan kaçınırlar. İran’da yaşanan herhangi bir çatışmayı bahane eden İran devleti Irak Kürdistan’ına saldırabiliyordu. İran’da ki Kürtler kurtuluş umutlarını daha çok Irak Kürdistan’ının kurtuluşuna bağlamışlar.

İKDP Sosyalist Enternasyonal’in üyesidir (reformistlerin)

PJAK’ın konumlandığı bölge Komela’nın güçlü olduğu, aynı bölgede İKDP’nin de faaliyet yürüttüğü, halende taraftarlarının yoğun olduğu bölgeleri olarak ifade ediliyor. Kandil yakınlarında İKDP’nin de kampları bulunuyor. İran’da federasyonu savunan Komela adlı iki örgüt var. Biri 1979’da kurulan Devrimci Kürt İşçiler örgütüdür. Diğeri ise İran Komünist Partisi’nin Kürdistan seksiyonudur. İkisinin adı da Komeladır.

Daha fazla göster

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu