Sözlüğe danışmanlık yapan ve önsözünü yazan Oxford Universitesi Modern Yunanca Emeritus Profesoru Peter Mackridge sözlüğün önemini şöyle ifade etti:
“Karadeniz Rumcası su anda tehlikede olan yani yok olma tehdidi altında bir dil olarak tasnif edilmektedir. Her bir dilin dunyayı gorme ve hissetmeye dair kendine ozgu bir yolu vardır, Dolayısıyla dunya dillerinin toplamı, insanlıgın toplam tecrube- sine esittir. Karadeniz Rumcası butun bir kulturun acıklayıcısı, hissiyatı, bilgisi, bakıs acısı ve fikriyatıdır. Bu kultur Karadeniz dısındaki Helen kulturunden carpıcı bicimde farklıdır, ancak Turkiye’nin geri kalanındaki kulturden de farklıdır. Tehlike altındaki bir dil, tehlike altındaki bir tabiat varlıgı gibidir; bir dil yok oldugunda, insanlık kulturunun zengin cesitliligi ve tecrubesi azalır ve fakirlesir, tıpkı tabiatta bir tur yok oldugunda tabiatın cesitliliginin azalması gibi. Tum bunlar Vahit Tursun’un sozlugunun zamanla- masının ne kadar yerinde oldugunu acıklıyor sanırım. Bu eser, bolgenin cok kıymetli Rumca soz varlıgı ve gramer hazinesini muhafaza edecek ve halen konusabilenlerin bu dili butun tafsilatıyla kullanmayı surdurmelerini tesvik edecektir.”
Heyamola Yayınları yönetmeni Ömer Asan, yayınladıkları sözlüğün Türkiye’de bir ilk olduğunu, yalnızca bu dili konuşanlara değil Türkiye’deki dil bilimcilere, tarihçilere, coğrafyacılara, halk bilimcilere ve Karadeniz hakkında araştırmalarda bulunanlara da önemli katkılar sunacağını belirtti.
Romeika (Trabzon Rumcası) Nerede Konuşuluyor?
Yunancanın en eski lehçesi. omeika bugün Trabzon ve çevresinde hala konuşuluyor. Bugün Trabzon köylüsü Sokrat ve Platon’un dilini konuşuyor. Of’ta 4, memleketim Çaykara-Dernekpazarı’nda 39, Sürmene’de 5 köy Trabzon Rumcasını konuşuyor. Maçka ve Tonya’da da bu dili konuşan köyler var. Trabzon’dan coğrafî ve başka sebeplerden Türkiye’nin başka illerine dağılan Trabzonlular da bu dili konuşmaya devam ediyor. Hatay Kırıkhan, İmroz’da Şahinkaya köyü, Van’a bağlı Özalp ilçesi, Erzincan ve Kıbrıs’ta bu dil konuşulmaya devam ediyor. Ve elbette Yunanistan’da yaşayan Karadeniz kökenliler…
Rumca Konuşan Müslümanlar
Peter Mackridge, “Karadeniz’de halen Rumca konuşanların çoğunluğunun, Osmanlı döneminde Ortodoks Hristiyanlıktan İslam’a geçenlerin ardılları” olabileceğini yazıyor.
Özellikle Of ve bölgesinde İslam’ın yaygınlaşmasının Rumca sayesinde olduğunu unutmayalım. Trabzon Vakfı’nın bastığı ve Kudret Emiroğlu’nun çevirdiği “Trabzon Vilayeti Salnamesi / 1888”de ‘Kaza-i mezkür ahalisinin lisan-i mader-zatları (anadilleri) Rum lisanı olup İslam’ı da Hristiyan’ı da hala bu lisan ile tekellüm ediyorlar’ diye yazar.
