Kadın

Tina Moditti hayatını ve sanatını hatırlamak

Kadınların birer meta olarak görüldüğü dünyada, geçmişten bugüne kadar kadınlara yönelik işlenen cinayetler, tecavüzler, psikolojik ve bedensel şiddetlerin nedeni elbette toplum, toplum olduğu kadar topluma öncülük eden parti ve devletlerindir. Öyle ki çok uzağımızda olmayan İran’da kadınların üniversitelerde 77 bölümde başlarını mühendislik, işletme, arkeoloji gibi alanların aldığı mesleklerde okumaları yasaklandı.  Kadınlarının görevi evlenmek, çocuk doğurmak, eşine ve çocuklarına iyi hizmet vermek olduğunu düşünen zihniyetler arasında kadın ve sanatı bir araya getirmek oldukça tehlikeli ve ahlaksız bir durumdu. Sanatta, çocuk doğurmak dışında her şey gibi erkeğin hakkı ve becerisinde olan bir şeydir. Ve hatta kimilerine göre sanat başlı başına olmaması gereken bir beceridir.

Öyle ki sanat sokakta üretildiğinde ceza, kişilerin çıkarlarına ters düştüğünde toplatılma, bütçeye olan mali yükü yüzünden devlet tiyatroları özelleştirilmeye kadar varıyor. Sanat ve sanatçının bu kadar basitleştirilmeye çalışıldığı ve toplumdan uzaklaştırılmaya gayret edildiği her dönem gibi bu dönemde de geçmişten 20. Yüzyılın en iyi fotoğrafçılarından olan komünist sanatçı Tina Moditti hayatını ve sanatını hatırlamakta fayda var.
Kadın sanatçı ve savaşçı olan Tina İtalya’nın Undine kentinde doğdu. Yoksulluk nedeniyle ardından Avusturya’ya taşınan Tina ve ailesi burada da geçinemeyince babası Amerika’ya iş için gider. Bu dönemde kendinden küçük 5 kardeşi için Tina ipek fabrikasında çalışmaya başlar.  1913de babası Tinayıda yanına alarak Amerika’da İtalyan göçmenlerin oturduğu bir mahallede yaşamaya başlar. Bu göçmen semtinde oldukça canlı olan kültür etkinlikleriyle de ilgilenmeye başlayan Tina değişik amatör tiyatroların oyunlarında önce küçük, daha sonra önemli roller üzerlenerek oyunculuk yapar. O dönemde değişik tiyatro eleştirmenleri Tina Modotti’de oyuncu olarak parlak bir gelecek görürler. “Tiger’s Coat-Kaplanın Postu” adlı filmde başrol, oynayan Tina oyunculuk hayatının kendisine sunduğu kısıtlı ve bilindik rollerden sıkılır. Tina tamimiyle üretmeyi seven, sanatında özgün olmayı isteyen bir kadındır. İlgisini çeken pek çok şey vardı: Edgar Allen Poe’nun, Oscar Wilde’ın, Freud’un ve Nietzsche’nin yapıtlarını okumaktaydı.
1923 yılında Tina kendini tamamıyla fotoğrafçılığa adar. Fotoğraf sanatı hayatına Meksika’da devam eden Tina sanatı ve devrimci duruşuyla devleti ve faşistleri rahatsız etmeye başlar. Öyle ki her türlü iftira ve tutuklamak için bahanelerle halkın gözünde teşhir edilmeye çalışılır. Birlikte yaşadığı Guerrero’nun 10 Ocak 1929’da öldürülmesinden sorumlu tutularak tutuklanır. Tinanın meşrep bir kadın olduğunu yayarak üye olduğu komünist partiyi lekelemeyi düşünenler bununla yetinmeyip Tinayı Başkan Ortiz Rubio’ya yönelik gerçekleştirilen suikast girişiminden sorumlu tutarak Meksika’dan sürerler.
Sanatını devrimci siyasetin hizmetine sunarak, fotoğraflarını adaletsizliği, kadınları ve işçileri görüntülemek için çekmeye başlayan Tina Moskova’ya giderek devrimci mücadele yoluna daha fazla ağırlık verdi. Savaşçı kadın sanatçı Tina komünist ajanların yakalandığında öldürüldüğü bir dönemde, çeviri işlerinden faşist Avrupa’ya yönelik gizli görevlerde yer aldı. Soğukkanlı ve sakin tavırlarıyla asi tutukluların savunulması için kullanılacak fonları teslim etmek üzere pek çok kez İtalya ve İspanya’ya gizli görevle gönderildi. İspanyada iç savaş döneminde de etkin rol oynayan Tina aynı zamanda yazılarını da Ayuda adlı haftalık gazetede yayınlandı.
Komünist devrimci sanatçı kadın Tina bir kalp krizi sonucunda öldüğü söylendi.

Ölümünün ardından sanatını karalamak adına ölümü hakkında dedikodular çıkaranlar bize şunu bir kere daha kanıtladı. Sanat, devrim ve kadın bu üç olgu devlet ve erkek egemen zihniyet tarafından her zaman yasaklanmaya gizlenmeye bastırılmaya çalışılacak. Bizler kadın mücadelesini, kadının hayatta ve sanatta ki başarılılarını alanlarda, sokaklarda yazılarımızda ve yeteneklerimizde haykırmaya devam ettikçe; Sokakta sanat, sanatta hayat, hayatta kadın var dedikçe nefes alacağız.

Daha fazla göster

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu